Prowadzenie restauracji to nie tylko gotowanie i obsługa gości, ale także obowiązki wynikające z przepisów ochrony środowiska. Jednym z nich jest opłata produktowa, która dotyczy przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. W branży gastronomicznej temat ten nabiera szczególnego znaczenia, ponieważ lokale serwujące jedzenie na wynos używają codziennie dużych ilości opakowań jednorazowych, co w myśl przepisów jest wprowadzaniem produktów w opakowaniach.

Kiedy restauracja musi zapłacić opłatę produktową, a kiedy może jej uniknąć?

Czym jest opłata produktowa?

Opłata produktowa to sankcja finansowa nakładana na przedsiębiorców, którzy nie zapewnili wymaganego, ustawowego poziomu recyklingu opakowań, które wprowadzają na rynek. W przypadku gastronomii wprowadzeniem opakowania do obrotu jest wydanie w nim żywności lub napoju, na wynos (nawet jeśli oznacza to konsumpcję na terenie lokalu!).

Opłata produktowa wyliczana jest ze wzoru zapisanego w ustawie, a jej wysokość uzależniona jest od rodzaju materiału, z którego wykonane zostało opakowanie oraz łącznej masy opakowań danego rodzaju wydanych w danym roku.

Kiedy restauracja musi zapłacić opłatę produktową?

  1. Wydawanie posiłków lub napojów w opakowaniu na wynos (niezależnie od ilości)
    Już jeden wydany w roku posiłek, jedna wydana kawa lub inny napój w kubku, w ramach prowadzonej działalności gastronomicznej, powoduje, że restauracja musi wyliczyć i zapłacić opłatę produktową. Zrobi to dopiero po zakończonym roku.
  2. Brak współpracy z organizacją odzysku
    W przypadku braku podpisanej umowy z organizacją odzysku, restauracja bezwzględnie musi zapłacić należną opłatę produktową do urzędu marszałkowskiego.
  3. Nieosiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu
    Nawet jeśli przedsiębiorca częściowo organizuje recykling, ale nie osiągnie minimalnych poziomów określonych w ustawie – dopłaca brakującą różnicę w formie opłaty produktowej.

Jakie opakowania w gastronomii obejmuje obowiązek?

Opłata produktowa dotyczy wszystkich opakowań, które restauracja wprowadza do obrotu wraz z jedzeniem lub napojami. Będą to m.in.:

  • plastikowe lub papierowe pudełka na dania,
  • miski oraz pojemniki na zupy (wraz z przykrywkami),
  • kubki na napoje zimne lub gorące wraz z pokrywkami,
  • papierowe talerze lub tacki na dania,
  • opakowania zgrzewalne (opakowania stosowane cateringach i dietach pudełkowych).

Nie ma znaczenia, czy restauracja kupiła opakowania bezpośrednio od producenta czy hurtowni – liczy się fakt ich użycia do wydania posiłku lub napoju.

Przykład kalkulacji opłaty produktowej dla małej restauracji

Załóżmy, że restauracja na wynos w ciągu miesiąca zużywa:

  • 1000 kubków plastikowych (np. do kawy i napojów),
  • 500 plastikowych pudełek (np. na obiady i sałatki).

Krok 1: Ustalenie masy opakowań

  • 1 kubek plastikowy waży średnio ok. 12 g (0,012 kg).
  • 1 plastikowe pudełko obiadowe waży ok. 25 g (0,025 kg).

Miesięczne zużycie daje:

  • 1000 × 0,012 kg = 12 kg kubków,
  • 500 × 0,025 kg = 12,5 kg pudełek.

Łącznie: 24,5 kg opakowań plastikowych miesięcznie.

Krok 2: Roczne zużycie

24,5 kg × 12 miesięcy = 294 kg plastiku rocznie.

Krok 3: Wysokość opłaty produktowej w gastronomii

Wysokość opłaty produktowej za nieosiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu zależy od rodzaju materiału, z którego wykonane zostały opakowania. Dla tworzyw sztucznych maksymalna stawka (określona w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska) wynosi 2,70 zł za 1 kg. Do tego we wzorze występuje również parametr o nazwie „Recykling ogółem”, a sam wzór jest skomplikowany. Dla powyższego przykładu (294 kg tworzyw sztucznych) wysokość opłaty produktowej w 2025 r. wynosi: 913 zł.

Jak uniknąć opłaty produktowej?

Najprostszym i najtańszym sposobem na uniknięcie opłaty produktowej w gastronomii jest podpisanie umowy z organizacją odzysku. Przekazując organizacji realizację obowiązku rozliczenia wprowadzanych opakowań, przedsiębiorca:

  • nie płaci wysokiej opłaty produktowej – zamiast tego płaci organizacji znacznie niższą kwotę za podpisaną umowę (przekazane obowiązki),
  • nie ponosi dodatkowych kosztów związanych z prowadzeniem publicznych kampanii edukacyjnych,
  • nie musi samodzielnie składać rocznych sprawozdań w BDO i pilnować związanych z nimi terminów – robi to w jego imieniu – organizacja. 

Współpraca z organizacją to nie tylko szansa na uniknięcie wysokiej 'kary’ za wprowadzane do obrotu opakowania – to również oszczędność czasu i nerwów w związku z koniecznością pilnowania zmian w ustawach i terminów.

Terminy, o których restauracja musi pamiętać

  • do 28/29 lutego – opłata roczna BDO,
  • do 15 marca – złożenie sprawozdania w BDO i ewentualna opłata produktowa,
  • do 15 marca – złożenie sprawozdania w BDO z tytułu SUP (single-use plastics) i wniesienie stosownej opłaty,
  • do 15 dnia po zakończonym kwartale – opłata recyklingowa (za lekkie torby z tworzywa sztucznego) – jeśli są wydawane,
  • na bieżąco – prowadzone rzetelna ewidencja opakowań.

Podsumowanie

Opłata produktowa to realna opłata, którą ponosi gastronomia – Każda restauracja, kawiarnia, cukiernia czy firma cateringowa, które wydają posiłki lub napoje w opakowaniach na wynos. Podpisanie umowy z organizacją odzysku, która weźmie na siebie ciężar rozliczenia tej opłaty (oraz innych obowiązków środowiskowych przedsiębiorcy) to najlepsze, co możesz zrobić, aby działać sprawnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Dzięki temu lokal nie tylko działa zgodnie z prawem, ale również buduje wizerunek biznesu świadomego ekologicznie.

Opracowane przez
Paweł Skarżyński
Paweł Skarżyński